Αυτό το άρθρο γράφεται διότι απόψεις και προτάσεις για επίλυσή του προβλήματος, κατατέθηκαν δημοσίως πριν από τρία περίπου χρόνια. Αν ακολουθούνταν, δεν θα υπήρχε σήμερα τόσο μεγάλο πρόβλημα. Μάθαμε, λοιπόν, πως διέρρευσε το θέμα των εξετάσεων για την δημόσια υπηρεσία και τώρα, πέρα από την εμπλοκή της Αστυνομίας, βλέπουμε και την ίδια της εξέταση να οδεύει προς ακύρωση.
Καταρχάς οφείλουμε να σημειώσουμε ορισμένα πράγματα. Ότι έγινε διαρροή, δεν ξαφνιάζει κανένα. Ότι «μπαίνει μέσο», ούτε αυτό ξαφνιάζει κανένα και ιδίως τους πολιτικούς. Όλους. Ότι οι καλύτεροι δεν παίρνουν πάντα τις θέσεις, κι αυτό είναι ξεκάθαρο.
Η κατάσταση αυτή είναι εξαιρετικά σοβαρή. Οι φορολογούμενοι πληρώνουν για την δημόσια υπηρεσία. Όταν σε αυτή απασχολούνται οι οποιοιδήποτε εκτός από τους καλύτερους, τότε το κάθε ευρώ που δαπανούμε σε μισθούς και επιδόματα, δεν αποφέρει το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα. Έτσι, σπαταλούνται τα λεφτά των φόρων μας, ενώ η σπατάλη μπορεί να αποφευχθεί. Η κακοδιαχείριση αυτή ισοδυναμεί με το να καίει το κράτος τα λεφτά που μας παίρνει. Και, θα τολμούσε κάποιος να πει πως στο τέλος της ημέρας, αυτό δεν διαφέρει και πολύ από την κλοπή των φόρων μας: Εμείς πληρώνουμε για να βολευτεί ο τάδε και όχι για να λάβουμε υπηρεσίες.
Το κοινωνικό συμβόλαιο καταρρέει.
Έτσι, πριν να πάρουμε –και πάλι- στα χαλαρά το θέμα του ρουσφετιού, πρέπει να σκεφτούμε πως όλοι μας πληρώνουμε με αληθινά λεφτά το βόλεμα κάποιων. Αν πιαστούν οι υπεύθυνοι για την τελευταία διαρροή, ας τιμωρηθούν παραδειγματικά, αλλά αυτό δεν θα λύσει το γενικότερο πρόβλημα. Οι αλλαγές που απαιτούνται, είναι γενικότερες.
Πέρα από την εισήγηση για κλιμακωτή μείωση του αριθμού των υποψηφίων που καλούνται για συνέντευξη, ένα μέτρο που θα περιορίσει το περιθώριο για ρουσφέτι, υπάρχουν κι άλλες προτάσεις. Μπορεί, για παράδειγμα, να δίνεται δημόσια μια εκτενής λίστα με πιθανά θέματα και να γίνεται –μπροστά σε μάρτυρες- κλήρωση ανάμεσα σε εκείνα τα θέματα την τελευταία στιγμή. Αν κανείς επικαλεστεί, δε, «τεχνικά προβλήματα» σε αυτή την πρόταση, σας κοροϊδεύει. Η Καθημερινή διοργάνωσε με το υπουργείο Παιδείας διαγωνισμό δοκιμίου φέτος, και τα καταφέραμε μια χαρά, χάρη στο Υπουργείο Παιδείας. Άρα, γίνεται.
Σε μια τέτοια περίπτωση, τότε όποιος θέλει ας διαρρεύσει τα θέματα, αφού θα είναι γνωστά εκ των προτέρων, έτσι κι αλλιώς.
Τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου ακολουθούν πολύ συχνά ένα παρόμοιο σύστημα στις γενικές τους εξετάσεις (τα μισητά «comps» που οι φοιτητές αποκαλούν «σοκ και δέος») χωρίς να περιορίζεται, ούτε η ποιότητα, αλλά ούτε και ο βαθμός δυσκολίας των εξετάσεων.
Τα άλλα προβλήματα, στην διόρθωση για παράδειγμα, επίσης μπορούν να λυθούν με σχετική ευκολία. Για παράδειγμα, οι πιθανοί διορθωτές να είναι πολλοί σε αριθμό για την κάθε εξέταση, και να κληρώνονται και αυτοί όσο το δυνατό πιο αργά.
Το τελικό συμπέρασμα για το ρουσφέτι, είναι πως κάποιοι (και αυτοί φαίνεται πως δυστυχώς είναι πολλοί) δεν θέλουν να το περιορίσουν. Αν ήθελαν θα μπορούσαν, με ένα «πακέτο» θεμάτων για την κάθε εξέταση και με απλές κινήσεις. Και, εν τω μεταξύ, εμείς πληρώνουμε φόρους για να κανονίσουν στην θέση του τελώνη και του αρχιτελώνη το άντρα του ενός και την κόρη του άλλου.
Food for Thought 